Terakota – co to za materiał? Zastosowanie i aranżacje

Czym jest terakota i jak stosować ten materiał we wnętrzach? Czym różni się od innych rodzajów płytek – np. popularnego gresu? Zobacz przewodnik.

Terakota – czym się charakteryzuje?

Terakota jest materiałem, który cieszy się popularnością zwłaszcza w aranżacji wnętrz. Jej proces produkcji opiera się na starannym formowaniu oczyszczonej, drobnoziarnistej gliny, która następnie poddawana jest wypalaniu w wysokich temperaturach – to sprawia, że terakota jest wyjątkowo trwała i odporna na uszkodzenia mechaniczne. Jednak wytrzymałość nie jest jej charakterystyczną cechą – jest nią wygląd, a dokładnie ciepła, ziemista paleta barw. Warto zaznaczyć, że terakota występuje w różnych wykończeniach. Może mieć np. matową teksturę lub być szkliwiona (błyszcząca), dzięki czemu ten materiał z łatwością dopasujesz do różnych koncepcji aranżacyjnych. Natomiast jej wysoka porowatość wpływa na właściwości antypoślizgowe.

Ciekawostka! Słowo terakota wywodzi się z języka włoskiego i można je przetłumaczyć jako „ugotowana ziemia”.

Wszechstronne zastosowanie

Terakota znajduje zastosowanie zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz budynków. W aranżacji wnętrz wykorzystywana jest jako materiał wykończeniowy na podłogę (szczególnie w przedpokojach, kuchniach, łazienkach oraz salonach). Matowe płytki terakotowe wpisują się w aranżacje inspirowane stylem rustykalnym czy skandynawskim, natomiast szkliwione powierzchnie podkreślają nowoczesny design. Dzięki właściwościom antypoślizgowym, wysokiej odporności na ścieranie i zarysowania terakota może sprawdzić się w pomieszczeniach intensywnie użytkowanych. Co więcej, można zastosować ją jako element dekoracyjny na ścianach.

Terakota sprawdza się również jako materiał wykorzystywany do wykończenia balkonów, tarasów czy schodów ze względu na odporność na ścieranie oraz właściwości antypoślizgowe. Należy jednak podkreślić, że ważnym aspektem stosowania terakoty na zewnątrz jest konieczność odpowiedniej impregnacji, która chroni porowatą strukturę materiału przed wilgocią i zmiennymi warunkami pogodowymi.

Terakota w aranżacji wnętrz

Płytki z terakoty w kuchni — Podłoga z terakoty w białej kuchni

Terakota dzięki unikalnej strukturze i ciekawej palecie barw znajduje zastosowanie w wielu pomieszczeniach – w postaci płytek podłogowych lub ściennych.

W salonach terakotę kładzie się na podłodze lub na ścianach w postaci elementów dekoracyjnych – stanowi ona doskonałe tło dla mebli np. w stylu rustykalnym lub industrialnym, współgrając z drewnem czy betonem. W kuchniach terakota może być wykorzystana nie tylko na podłogach, ale również jako element dekoracyjny ścian czy blatów roboczych ze względu na jej odporność na uszkodzenia mechaniczne oraz łatwość w utrzymaniu czystości (bez problemu oczyścimy powierzchnię płytek ze wszelkiego rodzaju zabrudzeń czy plam). W łazienkach i przedpokojach także sprawdza się na podłodze – ma atrakcyjny wygląd i właściwości antypoślizgowe.

W aranżacji wnętrz terakota doskonale łączy się z różnorodnymi materiałami. Popularnym rozwiązaniem jest zestawienie jej z surowym betonem, ze szkłem czy metalowymi elementami. Co więcej, kafelki z terakoty współgrają z różnymi stylami wnętrzarskimi. Jakimi?

W stylu rustykalnym terakota podkreśla autentyczność aranżacji. Zwłaszcza jej matowa faktura dobrze komponuje się z drewnianymi meblami.
Terakota w stylu śródziemnomorskim łączona jest z bielą i błękitami, dzięki czemu wnętrze jest lekkie, ale równocześnie wyróżniające się.
W nowoczesnych aranżacjach terakota bywa wykorzystywana jako element łagodzący minimalistyczne formy.
W aranżacjach skandynawskich, gdzie dominują jasne barwy i naturalne materiały, terakota pojawia się jako ciepły akcent. Stosowana jest na podłogach w połączeniu z białymi ścianami i drewnianymi meblami.

Parametry techniczne płytek terakotowych

Jednym z największych atutów płytek ceramicznych terakotowych jest ich twardość i trwałość, dzięki czemu to idealna propozycja na podłogę w miejscach o dużym natężeniu ruchu, takich jak przedpokoje, kuchnie czy korytarze. O odporności na ścieranie informuje parametr PEI. Jest ona ustalana podczas testu polegającego na pocieraniu papierem ściernym po powierzchni płytki.

PEI 1 – płytki przeznaczone są na ściany.
PEI 2 – płytki podłogowe przeznaczone do pomieszczeń o małym natężeniu ruchu.
PEI 3 – płytki podłogowe do pomieszczeń mieszkalnych o średnim natężeniu ruchu.
PEI 4 – płytki podłogowe do pomieszczeń mieszkalnych o dużym natężeniu ruchu lub przeznaczone do miejsc publicznych o małym natężeniu ruchu.
PEI 5 – płytki podłogowe do miejsc publicznych o dużym natężeniu ruchu.

Nasiąkliwość

Warto wiedzieć, że płytki terakotowe ze względu na swoją naturalną porowatość mają tendencję do wyższej nasiąkliwości – zwłaszcza w porównaniu do innych materiałów ceramicznych (takich jak gres porcelanowy). Absorpcja wody przez terakotę może sięgać nawet kilkunastu procent, co czyni ją bardziej podatną na uszkodzenia spowodowane zmiennymi warunkami atmosferycznymi, zwłaszcza w strefach narażonych na zamarzanie. Dlatego, tak jak już wspominaliśmy, przy zastosowaniu terakoty na zewnątrz niezbędna jest odpowiednia impregnacja.

Nasiąkliwość odnosi się do zdolności materiału do absorpcji wody i jest wyrażana procentowo. W przypadku płytek ceramicznych, w tym terakoty, wyróżnia się następujące klasy nasiąkliwości:

Klasa 1. nasiąkliwość poniżej 3% – płytki z tej grupy są mrozoodporne i nadają się zarówno do wnętrz, jak i na zewnątrz budynków;
Klasa 2. nasiąkliwość od 3% do 10% – płytki te są przeznaczone głównie do wnętrz; mogą być stosowane na zewnątrz tylko wtedy, gdy producent deklaruje ich mrozoodporność;
Klasa 3. nasiąkliwość powyżej 10% – płytki są zalecane wyłącznie do stosowania wewnątrz budynków.

Uwaga: Terakota często odznacza się nasiąkliwością powyżej 3%, dlatego też, jeśli planujesz jej zastosowanie na zewnątrz, sprawdź, czy producent określił materiał jako mrozoodporny (odporność na mróz jest oznaczana symbolem płatka śniegu) i nie zapominaj o impregnacji.

Właściwości antypoślizgowe

Pod względem właściwości antypoślizgowych płytki terakotowe, szczególnie te o naturalnej, chropowatej fakturze, mogą charakteryzować się wysoką klasą antypoślizgową, oznaczaną literą R. Wartość ta wskazuje na zdolność płytek do minimalizowania ryzyka poślizgu, co jest szczególnie ważne w przypadku płytek łazienkowych.

Klasyfikacja R, która informuje o stopniu przyczepności powierzchni, obejmuje wartości od 9 do 13.

R9 – płytki nadają się do suchych pomieszczeń wewnętrznych, np. do salonu.
R10 – płytki polecane są do pomieszczeń narażonych na wilgoć, takich jak kuchnie, łazienki.
R11 i wyżej – płytki o wysokim lub bardzo wysokim stopniu antypoślizgowości, które przeznaczone są do wymagających środowisk (np. zakłady produkcyjne, chłodnie, kręgielnie).

Jak czyścić terakotę?

Warto wspomnieć również o tym, że terakota wymaga łagodnego czyszczenia, jeżeli chcesz zachować jej oryginalny wygląd i właściwości na długie lata. Przed przystąpieniem do mycia płytek, należy zawsze usunąć wszelkie zabrudzenia za pomocą miękkiej szczotki, odkurzacza lub miotełki. Do czyszczenia zaleca się natomiast ciepłą wodę z niewielką ilością detergentu o neutralnym pH – może to być łagodne mydło lub specjalistyczny środek przeznaczony do ceramiki. Ważne jest, aby nie używać silnych środków chemicznych, które zawierają kwasy lub wybielacze z uwagi na to, że mogą one uszkodzić porowatą strukturę terakoty, powodując np. utratę jej właściwości antypoślizgowych. Co więcej, do mycia najlepiej używać miękkiej ściereczki z mikrofibry. Na końcu płytki warto wytrzeć suchą ściereczką, aby zapobiec powstawaniu smug i zacieków.

W przypadku uporczywych plam można zastosować preparaty do czyszczenia terakoty, jednak warto najpierw przetestować je na niewidocznym fragmencie powierzchni. Pamiętajmy o tym, że okresowa impregnacja terakoty pozwala zachować jej trwałość – impregnat zabezpiecza przed nadmierną nasiąkliwością oraz utrzymuje właściwości antypoślizgowe.

Terakota czy gres – co wybrać?

Terakota i gres to popularne rodzaje płytek ceramicznych. Poniżej pokrótce przyjrzymy się, który z materiałów będzie lepszym wyborem do wnętrz.

Tak jak już wspominaliśmy, terakota wyróżnia się ciepłymi, ziemistymi odcieniami oraz naturalną strukturą. Jej wykończenie może być matowe, jednak należy podkreślić, że efekt ten wiąże się z mniejszą odpornością na plamy wynikającą z tradycyjnych metod wypalania. Z kolei gres charakteryzuje nowoczesnym wyglądem, a jego powierzchnia może imitować różne materiały (np. naturalny kamień taki jak marmur, beton, drewno).

Pod względem odporności na uszkodzenia mechaniczne oraz plamy gres szkliwiony wygrywa z terakotą. Jego wysoka gęstość oraz niska nasiąkliwość (zazwyczaj poniżej 0,5%) sprawiają, że płytki są mniej podatne na zabrudzenia oraz uszkodzenia, co jest szczególnie ważne w miejscach o dużym natężeniu ruchu.

Tak jak już kilkukrotnie wspominaliśmy, terakota wykazuje wyższą nasiąkliwość, dlatego też powinna być regularnie zabezpieczana specjalnymi impregnatami. W przypadku odporności na ścieranie gres zazwyczaj osiąga wyższe klasy (często PEI 4 lub PEI 5). Natomiast terakota, ze względu na swoją porowatą strukturę plasuje się w niższych klasach ścieralności, chyba że będzie odpowiednio zabezpieczona i pielęgnowana.

Uwaga: Terakota wykazuje większą odporność na uszkodzenia mechaniczne w porównaniu z glazurą.

Właściwości antypoślizgowe również są ważnym elementem w wyborze płytek. Zarówno terakota, jak i gres mogą osiągać różne wartości – w zależności od ich wykończenia. Terakota oferuje wysokie wartości antypoślizgowe (R9 lub R10), jednak mogą one ulec zmianie na skutek zabiegów impregnujących lub w wyniku zużycia. Gres natomiast może być dostępny w wersjach z wyższą klasą antypoślizgową (R10).

Terakota, dzięki swojej estetyce, sprawdza się we wnętrzach, które mają być równocześnie przytulne i wyjątkowe, ale wymaga dodatkowej pielęgnacji i impregnacji, aby zabezpieczyć ją przed plamami oraz uszkodzeniami mechanicznymi – zwłaszcza w przypadku płytek matowych. Gres oferuje wyższą odporność na ścieranie, uszkodzenia mechaniczne oraz plamy; charakteryzuje się także niższą nasiąkliwością – to czyni go materiałem bardziej wszechstronnym.

Przeczytaj również: Trawertyn w aranżacji wnętrz – zalety, wady, opinie