Ogrzewanie etażowe to inna, rzadziej używana nazwa ogrzewania centralnego. Wywodzi się z francuskiego określenia piętra, ponieważ cechą charakterystyczną tego rodzaju ogrzewania w jego początkach było właśnie to, że tego typu konstrukcja pozwala dużo łatwiej ogrzewać kilka kondygnacji.
Ogrzewanie centralne i etażowe - różnica
Ogrzewanie centralne i etażowe to w zasadzie to samo, natomiast oba te pojęcia stosowane są w nieco innych sytuacjach. O ogrzewaniu etażowym mówi się praktycznie wyłącznie w odniesieniu do budynków z własnym źródłem ciepła: domów z kominkiem, budynków z własną kotłownią itd. Nie używa się natomiast tego określenia w stosunku do budynków zasilanych ciepłem z sieci miejskiej – teoretycznie też jest to ogrzewanie etażowe, ale w tym przypadku zwykło się używać tylko nazwy centralne.
Najpopularniejsze warianty ogrzewania etażowego wymagają zgromadzenia pewnej ilości paliwa.
Ogrzewanie etażowe w wielkim skrócie
Kiedy można mówić o ogrzewaniu etażowym? Wtedy, kiedy własne źródło ciepła pozwala na ogrzewanie wielu pomieszczeń. Niekoniecznie będzie chodziło o kilka pięter czy – ogólnie – kondygnacji, wszystkie pomieszczenia mogą znajdować się na tym samym poziomie.
- Ogrzewanie etażowe nie musi być ani jedynym, ani głównym systemem ogrzewania. Zwykle jest, ponieważ tak jest projektowane, natomiast nie jest to wymóg formalny.
- Ogrzewanie centralne nie musi zasadniczo obejmować wszystkich pomieszczeń, choć ze względów praktycznych raczej tak się je projektuje, żeby wszystko – może poza spiżarnią – było jednak ogrzewane.
- Aby daną instalację nazwać etażową, nie trzeba wybierać jakiegoś konkretnego źródła ciepła – to ważna kwestia, ale nie wpływa na „centralny” charakter.
Elementy instalacji ogrzewania etażowego
Punktem krytycznym całej instalacji jest źródło ciepła. Może to być kocioł, piec, wkład kominkowy czy dowolna inna technologia, dobrana odpowiednio do potrzeb. Drugi element układanki to instalacja rozprowadzająca ciepło.
Nośnikiem energii jest w przypadku klasycznej instalacji woda, a jeśli ogrzewanie nie będzie używane przez pewien czas, to stosuje się mieszanki niezamarzające.
Ogrzewanie etażowe nie musi być ani jedynym, ani głównym systemem ogrzewania.
Z instalacji rozprowadzającej ciepło trafić musi do wymienników. Mogą to być klasyczne grzejniki albo jakiekolwiek inne rozwiązania, przy czym cechą wspólną wymienników jest duża powierzchnia w stosunku do objętości, ponieważ to pozwala wydajnie oddawać ciepło do pomieszczenia. W niektórych instalacjach ogrzewania etażowego stosuje się pompy, które wymuszają cyrkulację czynnika grzewczego, czasem też cały układ jest bardziej skomplikowany, ponieważ czynnik grzejny nie jest ogrzewany bezpośrednio, tylko na wymiennikach przy piecu.
Typy ogrzewania etażowego
- Podstawowym typem ogrzewania etażowego jest centralne ogrzewanie wodne. Ma ono wariant grawitacyjny lub z pompą obiegową, natomiast zasada jest taka sama: chłodna woda nagrzewa się na wymienniku przy piecu, jest transportowana do grzejników, a kiedy tam się schłodzi, wraca na piec.
- W niektórych przypadkach stosuje się powietrzne ogrzewanie etażowe. Tu konstrukcja jest nieco bardziej skomplikowana, ponieważ konieczne jest wykorzystanie pośredniego nośnika ciepła. Najczęściej jest to woda, która nagrzewa się na piecu, oddaje zgromadzone ciepło na wymienniku, a powietrze, którego temperatura jest podnoszona w tym miejscu, jest przenoszone do konkretnych pomieszczeń. Nie jest to najbardziej wydajny sposób ogrzewania, ale dość wygodny, w miarę tani i wystarczający w niektórych budynkach.
- Elektryczne ogrzewanie etażowe to dość specyficzna formuła, ponieważ tutaj nie ma typowego nośnika energii. Ciepło powstaje bezpośrednio dzięki oddziaływaniu prądu elektrycznego. Nie jest to tania konstrukcja, ale bardzo konfigurowalna i czysta.
- Etażowe ogrzewanie kominkowe. To banalnie prosty mechanizm rozprowadzania nagrzanego powietrza do pomieszczeń kanałami. Obieg powietrza jest samoczynny, ale ponieważ w tej konstrukcji nie istnieje żaden element, który miałby zdolność magazynowania energii cieplnej, to wnętrze szybko się wychładza po wygaszeniu kominka.
Wady ogrzewania etażowego
Ogrzewanie etażowe na pewno wydaje się wygodne, ale ta wygoda ma swoją cenę. Większość instalacji, zanim osiągnie sprawność roboczą, wymaga pewnego czasu na rozgrzanie. To szczególnie istotne w ogrzewaniu wodnym, ponieważ duża pojemność cieplna wody oznacza, że zanim cały dom się nagrzeje, minie sporo czasu.
Najpopularniejsze warianty ogrzewania etażowego wymagają zgromadzenia pewnej ilości paliwa. Sama konieczność jego przechowywania jest już problematyczna, a fakt, że często są to paliwa kopalne, dodatkowo komplikuje sprawę, dokładając jeszcze jedną wadę: spory potencjał do generowania zanieczyszczeń powietrza.
Wady i zalety ogrzewania etażowego praktycznie nigdy się nie równoważą.
Sama instalacja ogrzewania etażowego jest też dość kosztowna. Trzeba ją też częściej lub rzadziej przeglądać i konserwować, co może generować dodatkowe koszty w zależności od typu ogrzewania i rodzaju paliwa.
Ogrzewanie etażowe może też w pewnym sensie ograniczać możliwość aranżacji dostępnej przestrzeni. Nie ma możliwości łatwej zmiany przebiegu ciągów grzewczych, same kotły i piece też często mają ograniczenia konstrukcyjne, które wymuszają ustawienie ich w konkretnym położeniu. To może komplikować realizację projektu budowlanego.
Zalety ogrzewania etażowego
Największą zaletą centralnego ogrzewania jest komfort. Będzie on jeszcze większy w przypadku instalacji z kotłem gazowym, gdzie zasilanie nie wymaga żadnej dodatkowej pracy. W kotłach z podajnikami będzie już trochę gorzej, a w piecach bez podajników – komfort będzie okraszony niemałą ilością ciężkiej pracy fizycznej. Nadal jednak zwykle uznaje się, że to wygodniejsze, niż ogrzewanie każdego pomieszczenia oddzielnie.
Dobrze zaprojektowana i profesjonalnie wykonana instalacja centralnego ogrzewania generuje ograniczone straty ciepła. Będą się one oczywiście zawsze pojawiały, jednak są na tyle małe, że często można je praktycznie pominąć w obliczeniach dotyczących opłacalności takiego rozwiązania.
Ogrzewanie etażowe zapewnia sporą swobodę: nie tylko nie trzeba korzystać z zewnętrznych dostawców ciepła, ale można wybierać własne źródła i łączyć tego typu instalację choćby z pompą ciepła. To pozwala na precyzyjne oszacowanie kosztów i zarządzanie wydajnością energetyczną.
Czego jest więcej: wad czy zalet?
Wady i zalety ogrzewania etażowego praktycznie nigdy się nie równoważą. Nie zawsze jednak można stwierdzić, co jest ważniejsze: ograniczenia czy szanse. Trzeba to rozpatrywać indywidualnie w kontekście konkretnych projektów, pamiętając, że plusy i minusy będą często zmieniały się wraz z typem paliwa albo rodzajem instalacji. Wydaje się, że szalę może przechylić komfort mieszkania w budynku z centralnym ogrzewaniem, ale nawet tutaj nie ma mowy o jednomyślności.