Wiele ozdobnych roślin doniczkowych pochodzi z tropikalnych lasów deszczowych, jak przykładowo storczyki, bromelie albo filodendrony. Niektóre z nich nie muszą przechodzić fazy spoczynku i zachowują atrakcyjność przez okrągły rok. Inne zaś wymagają specjalnych warunków, aby przygotować się do ponownego kwitnienia. Pośród roślin doniczkowych można rozróżnić gatunki o pięknych kwiatach oraz takie, które przyciągają wzrok efektownymi liśćmi. Dla początkujących hodowców roślin wybraliśmy takie, które przyzwyczajone w swojej ojczyźnie do trudnych warunków życia, są w stanie wybaczyć ogrodnikowi nie jeden błąd.
Sansewieria - popularna roślina do wnętrza
Sansewieria albo wężownica (Sansevieria) należy zdecydowanie do najłatwiejszych w uprawie roślin w ogóle. Ma bardzo niewielkie wymagania i wybaczy Ci, nawet wielodniowe zapomnienie. Większość z ponad 60 gatunków sansewierii ma swój dom w gorącym i suchym klimacie tropikalnej Afryki. Do Europy przywiózł roślinę pod koniec XVIII wieku szwedzki badacz Carl Thunberg i nadał jej botaniczną nazwę rodzajową na cześć włoskiego botanika księcia San Severo.
Sansewieria albo wężownica należy zdecydowanie do najłatwiejszych w uprawie roślin w ogóle.
Pustynna roślina szybko przystosowała się do życia w pomieszczaniach. Od pokoleń rośnie sansewieria jako egzotyczna roślina na południowych parapetach okiennych. Liczne odmiany hodowlane dzikiego gatunku Sansevieria trifasciata (S. gwinejska) często spotyka się w roli roślin doniczkowych w mieszkaniach i biurach, ponieważ prawie wcale nie wymagają opieki.
Sansewieria jest zielnym sukulentem i nie tworzy wyprostowanej łodygi. Wszystkie liście wyrastają z krótkich, grubych kłączy. Są wiecznie zielone, proste, płaskie lub cylindryczne z jasnozielonymi poprzecznymi paskami. Osiągające długość do 150 cm liście są nie tylko ozdobne, ale również oczyszczają powietrze z lotnych zanieczyszczeń (np. formaldehydów). Starsze rośliny czasem rozwijają małe, zielonkawobiałe, pachnące kwiaty zebrane w rozgałęzione, wzniesione grono.
Sansewieria dopasowuje swoje zabarwienie do oświetlenia.
Preferuje jasne stanowiska na dużych oknach. Dzięki swojej odpornej naturze rośnie również w warunkach mniej korzystnych. Idealną temperaturę stanowi przedział 21-24°C, ale roślina zniesie nawet do 30°C. W długim okresie słońca i upałów dobrze jest jednak zapewnić jej nieco ocienienia. Zimą temperatura powinna być nieco niższa, ale nie poniżej 15°C.
Sansewieria dopasowuje swoje zabarwienie do oświetlenia. Im ciemniejsze jest miejsce, w którym stoi, tym ciemniej przebarwiają się jej liście. W miejscu bardzo jasnym, liście blakną. Kiedy stoi w sypialni, działa jak generator tlenu. W przeciwieństwie do większości roślin sansewieria produkuje tlen nie w dzień, ale w nocy. Doskonale oprawia klimat pomieszczenia. Aby uzyskać odczuwalne wyniki, trzeba jednak mieć obok siebie więcej niż jedną roślinę.
Artykuły na temat ogrodu - patrz tutaj
Pilea w uprawie doniczkowej
Rodzaj botaniczny liczy sobie kilkaset gatunków, jednak w doniczkowej uprawie spotyka się tylko kilka z nich, a wśród nich godną polecenia dla początkujących pileę peperomiowatą (Pilea Peperomioides). Ten pochodzący z Chin gatunek został opisany dopiero w 1912 roku, a do Europy trafił ponad 30 lat później. Ze względu na podobieństwo liści do peperomii (pieprzówki), podejrzewano początkowo, że opisywana pilea jest jednym z jej gatunków – stąd późniejsza nazwa gatunkowa.
Pilea należy do grupy roślin doniczkowych najłatwiejszych w uprawie. Posiada wiele ciekawych nazw potocznych, jak „pieniążek”, „ucho słonia”, „naleśnik” (kształt liści), „kwiat armatni” (dojrzałe pylniki eksplodują i wyrzucają pyłek, który tworzy chmurę – zapylanie przez wiatr), czy „roślina UFO” (liście na długich ogonkach przypominają „latające spodki”).
Pilea peperomiowata, która w swojej ojczyźnie rośnie na wysokości do 3000 m, w naszych warunkach jest rośliną ozdobną o wyjątkowej odporności i łatwości w uprawie. Dekorację stanowią prawie okrągłe liście na długich ogonkach w kolorze świeżej zieleni. Ich średnica może dochodzić do 15 cm. Są skórzaste i połyskujące.
Pilea lubi stanowisko jasne do półzacienionego, jednak nie znosi bezpośredniego nasłonecznienia. Jeśli stoi w miejscu zbyt ciemnym, jej liście szybko tracą kolor. Idealne są temperatury w przedziale 15-18°C. Zimą znosi też temperaturę około 5°C, ale może zimować w normalnym pomieszczeniu. Lubi świeże powietrza, ale nie znosi przeciągów. Chętnie kieruje się w kierunku światła, dlatego dobrze jest od czasu do czasu obracać doniczkę, aby uzyskać regularny pokrój rośliny.
Pilea peperomiowata, która w swojej ojczyźnie rośnie na wysokości do 3000 m
Monstera - pochodząca z tropikalnych lasów
Ten rodzaj roślin pochodzi tropikalnych lasów środkowej i południowej Ameryki. W swojej ojczyźnie wspina się jako pnącze po pniach drzew. Najbardziej popularnym gatunkiem w uprawie doniczkowej jest monstera dziurawa (Monstera deliciosa). Jej liście są głęboko powcinane, a starsze posiadają w blaszce otwory.
Monstera jest może odrobinę bardziej wymagająca niż sansewieria i pilea, jednak również łatwa w uprawie. Ponieważ rośnie dosyć szybko, trzeba przewidzieć dla niej odpowiednio dużo miejsca. Charakterystyczne „okienka” w liściach tworzą się, kiedy monstera ma bardzo jasne stanowisko. Liście są najpierw jasnozielone, sercowate i całobrzegie, z czasem przebarwiają się na ciemnozielone z połyskiem. Na dodatek blaszki liściowe stają się powcinane i dziurawe, co daje bardzo efektowny wygląd. Nie wiadomo też do końca, dlaczego roślina tworzy takie oryginalne ulistnienie. Jedna z prób wyjaśnienia tego zjawiska stawia na lepszą absorpcję światła w zacienionych miejscach przez duże liście ze szczelinami. Ogonki liściowe są długie i mocne, są bardzo silnie połączone z łodygą i wygięte, co pozwala im zakotwiczyć roślinę na gałęziach drzewa.
Podlewać należy monsterę regularnie, ale nie za dużo
Monstera potrzebuje dużo miejsca. Preferuje jasne i ciepłe stanowiska (ale nie w pełnym słońcu), jak również wilgotne powietrze i żyzne podłoże. Wprawdzie znosi półcień i cień, jednak liście nie są wtedy tak bardzo efektowne. Monstera wygląda najpiękniej, kiedy dostaje światło z wielu stron. Temperatura wiosną i latem powinna wynosić ok. 21°C, a zimą może być rzędu 16-18°C.
Podlewać należy monsterę regularnie, ale nie za dużo; łatwiej znosi suszę niż zastój wody. Młode ośliny trzeba przesadzać co roku, ponieważ szybko zwiększają wymiary i potrzebują większej doniczki. Starszym monsterom wystarczy wymiana wiosną górnej warstwy podłoża w doniczce.
Zamiokulkas - jedna z najpopularniejszych roślin
Zamiokulkas zamiolistny (Zamioculcas zamiifolia) należy do najbardziej wyrozumiałych roślin doniczkowych i wybaczy prawie każdy błąd w pielęgnacji. Może być doskonałym prezentem dla bardzo początkującego miłośnika kwiatów. Podobno jest najbardziej odporną rośliną doniczkową na świecie. Pochodzi z lasów Afryki Wschodniej, a popularność w Europie zyskał całkiem niedawno. Ze względu na łatwość pielęgnacji, chętnie jest ustawiany w biurach.
Zamiokulkas zamiolistny należy do najbardziej wyrozumiałych roślin doniczkowych
Forma wzrostu zamiokulkasa jest bardzo oryginalna i przypomina on wyglądem paproć. Wzniesione liście o długości do 80 cm, o pierzastej blaszce, składają się z ułożonych naprzeciwlegle podłużnie eliptycznych listków (do 15 cm długości). Są one skórzaste i zgrubiałe, mają mocny zielony kolor. Kiedy listek trafi na wilgotne podłoże, rozwija się z niego z czasem nowa roślinka. Nawiasem mówiąc, wegetatywne rozmnażanie z sadzonek liściowych jest rzadką cechą roślin z rodziny obrazkowatych.
Zamiokulkas potrzebuje normalnej pokojowej temperatury, stanowiska bez nadmiernego słońca i od czasu do czasu trochę wody – więcej nie potrzebuje do życia. W żadnym wypadku nie należy go jednak stawiać w bardzo niskich temperaturach, na przykład zimą na klatce schodowej bez ogrzewania. Nie szkodzi mu natomiast suche powietrze z centralnego ogrzewania, ponieważ zgrubiałe ogonki liściowe służą mu za magazyn wody.