Schody nie tylko łączą kondygnacje w domu i mieszkaniu, ale również stanowią efektowny element wystroju. Klatka schodowa jest ważną częścią budowy własnego domu. Szeroki wybór materiałów i typów schodów pozwala na urządzenie wnętrza zgodnie z przyjętym stylem i w sposób przyciągający wzrok.
Rodzaje i formy schodów
Konstrukcja i forma schodów zależą od warunków budowlanych na miejscu budowy. Do tego zalicza się statykę domu, dostępność miejsca i różnicę poziomów poszczególnych kondygnacji. W zależności od sytuacji można wyróżnić różne formy i typy schodów.
W przypadku schodów otwartych nie ma natomiast podstopni, ale puste wnęki.
Schody otwarte i zamknięte
Schody zamknięte posiadają pionowe podstopnie między poszczególnymi stopniami i nie ma między nimi pustych przestrzeni. Nic nie może się tamtędy przesunąć, a wolne miejsce pod konstrukcją schodów da się wykorzystać w formie zabudowy. Schody zamknięte nadają się do klatki schodowej.
W przypadku schodów otwartych nie ma natomiast podstopni, ale puste wnęki. Dzięki tej przestronności schody wydają się lekkie i dodają wnętrzu optycznej wielkości. Otwarte schody mogą być montowane również na dużych klatkach schodowych, jednak przeważnie znajdują miejsce w mieszkaniach.
Schody proste jednobiegowe
Biegiem nazywa się w budownictwie ciąg kilku lub kilkunastu stopni. Jeśli zastosowane będą co najmniej dwa ciągi (biegi), między nimi istnieją podesty, czyli spoczniki. Schody jednobiegowe zajmują dużo miejsca, dlatego w mieszkaniu łączą tylko kondygnacje o niewielkiej różnicy wysokości, na przykład z pokoju na antresolę. Stanowią klasykę pośród schodów i są proste do wykonania.
Schody dwubiegowe z podestem
Taka konstrukcja jest zalecana do łączenia wysokich kondygnacji. Zbudowany podest, czyli spocznik, podnosi komfort wchodzenia. Oba biegi są ustawione równolegle, a między nimi znajduje się pozioma powierzchnia szerokości klatki schodowej. Są wygodne dla osób starszych i dzieci, ułatwieniem jest jednakowa szerokość stopni.
Schody wielobiegowe z podestami
W przestronnych i wysokich salonach albo domach z półpiętrem schody mogą mieć więcej niż dwa ciągi i łączące je spoczniki. Nadają wnętrzu bardzo reprezentacyjny wygląd. Ze względu na złożoną konstrukcję są drogie i w prywatnych domach raczej rzadko stosowane.
Schody spiralne - modne, zajmujące mało miejsca
Jeśli planowane schody mają być bez podestu, a jednocześnie pod określonym kątem zmieniać kierunek, rozwiązaniem są schody spiralne. Ich bieg tworzy spiralę wpisaną w okrąg. Stopnie w kształcie klina są umocowane węższym bokiem w centralnie ustawionym słupie. Schody spiralne zajmują mało miejsca i są szczególnie odpowiednie do małych domów. Są jednak strome, a zwężający się kształt stopni nie ułatwia wchodzenia.
Schody zabiegowe
Jeśli w konstrukcji schodów dwubiegowych zamiast spocznika zastosuje się kilka stopni w formie klina, powstanie wersja schodów zabiegowych. Dają oszczędność przestrzeni, a układ stopni zapewnia komfort wchodzenia.
Schody łukowe wymagają odpowiednich umiejętności
Ze względu na specjalny kształt ich budowa wymaga odpowiedniej wiedzy i umiejętności. Formy schodów łukowych mogą się zmieniać od wąskich w kształcie litery „U” do eliptycznych i mostowych. Mogą być wąskie i szerokie. Rozpostarte schody łukowe wpływają mocno na przestrzeń mieszkania. Trzeba mieć do dyspozycji dużo miejsca, aby nie działały przytłaczająco. Wariant samonośny schodów wygląda bardziej przejrzyście. Indywidualny wybór formy zależy od upodobań właściciela domu i wybranego stylu urządzania.
Schody wielokątne prezentują się efektownie
Zakręty schodów nie muszą być wyznaczone promieniem okręgu; możliwe są też warianty wielokątne. Szczególnie efektownie prezentuje się duża otwarta przestrzeń pośrodku schodów. Bez względu na typ i formę, każde schody można indywidualnie dopasować do mieszkania i zyskać optyczny efekt.
Formy schodów łukowych mogą się zmieniać od wąskich w kształcie litery „U” do eliptycznych i mostowych.
Budowa schodów w domu – na co zwrócić uwagę
Jeśli chce się połączyć dwa pomieszczenia leżące na różnych poziomach, na przykład piwnicę z parterem albo włączyć do użytkowania poddasze, trzeba zbudować schody. Zanim rozpocznie się budowę, trzeba zwrócić uwagę między innymi na:
- Pozwolenie na budowę – w przypadku nowego budownictwa od podstaw sprawa jest prosta, ponieważ schody zostały uwzględnione w planach architektonicznych. Remont mieszkania powiązany z budową schodów wymaga sprawdzenia obowiązujących przepisów. Lepiej jest wątpliwości zawczasu wyjaśnić, niż narażać się na ewentualne grzywny.
- Statyka budynku – przed planowaną budową schodów trzeba skontaktować się z architektem albo inżynierem budownictwa, który stwierdzi, czy w planowanym miejscu jest to możliwe. Zarówno wykonanie otworu w jednym stropie, jak i dodatkowe obciążenie schodami drugiego, musi mieć oparcie w obliczeniach wytrzymałościowych.
- Materiał – do wykonania schodów możliwe jest użycie rozmaitych materiałów, z których każdy posiada określone wady i zalety. Stopnie schodów są wykonywane z metalu, drewna, betonu, szkła i innych materiałów; każdy powinien być na ścieranie i poślizg.
- Poręcze – często widać zdjęcia schodów w mieszkaniu bez poręczy; ze względów bezpieczeństwa i wygody korzystania ze schodów, ten element należy brać pod uwagę.
- Izolacja akustyczna – aby odgłos chodzenia po schodach nie roznosił się po całym domu, dobrze jest, w miarę możliwości, zastosować wyciszenie klatki schodowej.
- Wykończenie – budowa schodów w ramach remontu wiąże się z uszkodzeniem wykładziny podłogowej na obu kondygnacjach, którą należy starannie zabezpieczyć. Nowe schody wymagają też zwykle dodatkowego oświetlenia; należy przewidzieć instalację elektryczną z możliwością zastosowania włączników schodowych.
Popularne materiały na stopnie schodów
Schody i stopnie schodów mogą być wykonane z różnych materiałów. Materiał wpływa nie tylko na ogólny wygląd, ale też na sposób konstrukcji. Trzeba zawczasu zastanowić się nad rodzajem schodów i wybrać odpowiedni materiał do realizacji projektu. Jako że stopnie schodów są narażone w codziennym użytkowaniu na wzmożone ścieranie, ich wykładzina musi być z wartościowego materiału.
Rozmaite typy schodów – jednobiegowe, podestowe, spiralne – można wykonać z różnych materiałów i na różne sposoby. Obok masywnych konstrukcji z betonu, istnieją lekkie warianty z drewna i stali. Komu nie odpowiadają schody otwarte, może zamówić typ z zamkniętymi przestrzeniami między stopniami.
Schody drewniane
Drewniane schody znajdują zastosowanie w licznych stylach od wiejskiego po nowoczesny. Są łatwe w pielęgnacji, trwałe i ponadczasowe. Drewno jako materiał przekonuje swoją naturalnością, przytulnością, różnorodnością zastosowania i trwałością. Jakość schodów drewnianych zależy w znacznym stopniu od trwałości i wytrzymałości stopni. Do wykonania policzków schodów dobrze nadaje się drewno gatunków iglastych, jak sosna i świerk. Odporne na ścieranie drewno gatunków liściastych twardych jak buk, klon, brzoza albo dąb jest doskonałym surowcem na stopnie. Podobnie jak cenne i atrakcyjne drewno czereśni albo orzecha. Stopnie często używanych schodów są narażone na znaczne obciążenia i powinny mieć stopnie z wysokiej wartości okładziną.
Klasycznym rodzajem drewna na schody jest popularna buczyna.
Lite drewno liściaste w wersji klejonej jest bardziej odpowiednie na stopnie niż drewno iglaste. Również płyta wiórowa z cienką okleiną nie spełnia wymogów pod względem odporności n ścieranie. Prawie wszystkie rodzaje drewna dają się dobrze zabezpieczać olejem, co wzmacnia ich odcień i podkreśla naturalne usłojenie.
Klasycznym rodzajem drewna na schody jest popularna buczyna. Poszukiwane są też jasne rodzaje drewna, jak klon, brzoza albo kauczukowiec. Kto woli ciemniejsze schody, wybiera raczej orzech albo bejcowany buk. Szczególnym akcentem może być ciemne drewno egzotycznego amazakoue, twardego drewna o barwie przez czekoladową do czarnobrązowej. Do łask powraca też dąb.
Światło słoneczne powoduje ciemnienie jasnego drewna i blaknięcie ciemnego. Bez względu na wybór rodzaju drewna, trzeba zwracać uwagę na jego odpowiednie suszenie i przechowywanie.
Schody z naturalnego kamienia i z betonu
Kamień jest jednym z najbardziej odpornych na ścieranie materiałów i doskonale nadaje się do wykładania schodów. Spełnia najwyższe wymagania i jest odporny na wpływy atmosferyczne. Kamienne schody są wytrzymałe, odporne i bez fug. Kamień może występować jako wykładzina na podkładzie z betonu, jako schody samonośne albo naklejone na konstrukcję drewnianą względnie metalową. Marmur, bazalt, łupek albo granit stanowią interesującą alternatywę dla innych materiałów na stopnie schodów. Schody marmurowe i tym podobne nie są tak popularne jak drewniane i metalowe, niemniej jednak posiadają swój urok.
Marmur odznacza się wysoką wytrzymałością, jest łatwy w pielęgnacji i nie wymaga żadnego lakierowania, glazurowania ani malowania. Do wad można zaliczyć wysoką cenę marmuru oraz jego śliskość w mokrym stanie.
Prefabrykowane schody żelbetowe mają lepszą powierzchnię i są uważane za bardziej dokładne wymiarowo od wylewanych na miejscu.
Schody szklane - modne i lekkie
Niecodzienny sposób połączenia dwóch kondygnacji prezentują schody ze szkła. Przeźroczystość i lekkość materiału schodów nie pomniejsza optycznie przestrzeni mieszkania. Jeśli ktoś nie lubił przejrzystości szklanych stopni i miał obawy idąc po takich schodach, zamawiał stopnie z trawionego, matowego szkła. Obecnie szklane stopnie składają się zwykle z trzech warstw, połączonych matową folią. Odporność na poślizg zapewnia specjalna powłoka.
Schody stalowe - propozycja przystępna cenowo
W użyciu bywa stal cynkowana, wyglądająca surowo i szorstko albo stal stopowa. Szlachetna stal nierdzewna (stopowa) jest coraz bardziej przystępna cenowo i coraz częściej trafia również na klatki schodowe, a formy stalowych wyrobów stają się coraz bardziej filigranowe.
Powierzchnia stali zmienia się od matowej do polerowanej z wysokim połyskiem. Stalowe schody nadają się do wnętrza domu, jak również na zewnątrz. Tyle tylko, że chodzenie po nich boso jest raczej mało przyjemne.